مزایا و معایب مدل نرم افزار به عنوان سرویس
در سال 2004 که رویکرد ارائه نرمافزار از طریق اینترنت مطرح شد این رویکرد بسیار عجیب و بنیادی جلوه مینمود. گزارش سال 2008 موسسه گارتنر[1] به این مسئله اذعان دارد که بیش از 90 درصد از 258 مدیر اجرایی سؤال شونده در یک پژوهش، قصد پیادهسازی سرویسهای فناوری اطلاعات را در مدل SaaS دارند. مدلی که در آن برای دریافت سرویس بایستی اجارهای ماهانه 10 تا 300 دلار برحسب نیاز به سطح خدمات پرداخت شود.
در مقابل در مدل سنتی هزینههای ثابت خریداری نرمافزار و سختافزار پرداخت میشود و درنهایت به سبب استفاده از 10 تا 15 درصد از ظرفیت سیستم عملاً بهرهوری بسیار پایین است. در این مدل سازمانها بدون آنکه هزینهای برای نگهداری، خرید نرمافزار و یا سختافزار پرداخت نمایند و بدون آنکه نیازی به خریداری پیشرفتهترین سازوکارهای امنیتی برای امن سازی سیستم و دسترسی به آن داشته باشند هزینهای را بهصورت دورهای پرداخت مینمایند و میتوانند هر زمان در صورت مشاهده ضعف در سرویسدهی و یا عدم تطابق با نیازها و فرآیندهای سازمان یک راهکار دیگر را انتخاب کنند. مسئله اصلی که استقبال عمومی این مدل را با سرعتپایین همراه کرده است چالشهای امنیتی است.
در سازمانهایی که اطلاعات آنها ازنظر امنیتی حساسیت بالایی دارد در تبادل و یا ذخیره اطلاعات بایستی از سازوکارها و فنهایی جهت امن سازی زیرساخت و کانالهای ارتباطی استفاده کنند. بااینوجود این مدل بهدفعات جوابگو بوده است برای مثال بانک سانتراست[2] که یک موسسه اقتصادی در ابعاد بزرگ محسوب میشود 25 هزار مجوز تک کاربر در مدل SaaS خریداری کرده است و یا شرکت فلکتورونیکس[3] خرید سیستم منابع انسانی را در مدل SaaS انتخاب کرده است و 250 هزار مجوز تک کاربر در سیستم ابری Workday که بهصورت تخصصی در حوزه منابع انسانی فعالیت میکند خریداری کرده است.
این دو نمونه نهتنها نشان از این مسئله دارد که مدل SaaS در عمل جوابگو بوده است بلکه نشانی از آن دارد که این مدل برای شرکتهای بزرگ تجاری نیز کاملاً مدلی اقتصادی است. در حوزه روابط مشتری این مدل با راهکار Salesforce اعتبار و شهرت یافت و امروزه بهعنوان بهترین یا محبوبترین راهکار ابری در دنیا شناخته میشود. با توجه بهتمامی مزایای این مدل یکی از ضعفهای SaaS در سفارشیسازی نرمافزار است. مدلهای ابری عمدتاً برای استفاده عموم طراحی میشوند و تلاش میشود سبک استانداری در طراحی آن رعایت شود. بااینوجود سفارشیسازی و یکپارچه نمودن آن با سایر سیستمهای موجود سازمان آسان نیست. از مسائل دیگر که منتقدان بهکارگیری این مدل را به زیر سؤال میبرند میزان Downtime یا زمان خارج از دسترس بودن سرویس است؛ که تصوری اشتباه است. شرکت Salesforce درزمانی با قطعی سرویسدهی بدون برنامه روبرو شد و در حدود 37 دقیقه ارتباط نزدیک به 900 هزار کاربر به آن قطع شد اما این شرکت سطح سرویسدهی 99 درصد را در قراردادها دارد و این سطح از سرویسدهی در مقابل با آنچه در مدل سنتی پیادهسازی ارائه میشود تفاوت بسیار فاحشی دارد (تابر، 2013). در جدول زیر برخی از مزایا و معایب مدل SaaS ذکرشده است. این مزایا و معایب در بخش دوم این فصل بهصورت جامع تشریح خواهد شد.
جدول مزایا و معایب مدل نرمافزار بهعنوان سرویس رایانش ابری
مزایا | معایب |
پیادهسازی سریع | دادهها خارج از محدود فایروال سازمان است |
پرداخت هزینه اندک تا پیش از تنظیم سیستم | سفارشیسازی پیچیده امکانپذیر نیست اگرچه ابزارهایی برای آن وجود دارد |
سطح سرویسدهی بسیار بالای ارائهدهنده خدمات | حتی با بالاترین سطح سرویسدهی قطعی سرویس محتمل است و خارج از کنترل شما است |
رفع اشکالات توسط ارائهدهنده | برای سازمانهای با ضریب امنیت بسیار بالا طراحی نشده است |
هزینههای قابل پیشبینی و ثابت | در بلندمدت با افزایش کاربر ممکن است گرانقیمت باشد |